Fire Damper, Smoke Damper, Fire Smoke Damper là gì? Chức năng, ứng dụng, lắp đặt, phương án thiết kế, điều khiển của chúng trong thiết kế hệ thống HVAC ra sao? Hãy tham khảo bài viết dưới đây của Bảo Hưng để biết thêm có thể biết thêm thông tin chi tiết nhé.

1. Fire damper (FD/MFD), Smoke damper (SD/MSD), Fire smoke damper (FSD/MFSD) là gì? 

Fire damper (FD/MFD), Smoke damper (SD/MSD), và Fire smoke damper (FSD/MFSD) là các loại van gió chuyên dụng trong hệ thống HVAC, được thiết kế để ngăn chặn sự lây lan của lửa và khói. Chúng thường được lắp đặt tại những vị trí ống gió xuyên qua các bức tường hoặc sàn chống cháy.

• Fire Damper (FD/MFD – Van chặn lửa): Loại van này có chức năng chính là ngăn chặn lửa. Van được trang bị một cầu chì nhiệt, sẽ tự động tan chảy khi nhiệt độ bên trong ống gió đạt đến một mức nhất định (thường là 74°C). Khi cầu chì tan, van sẽ đóng lại bằng lò xo hoặc trọng lực, tạo ra một rào cản lửa, giữ cho đám cháy không lan truyền qua đường ống gió.
• Smoke Damper (SD/MSD – Van chặn khói): Loại van này được thiết kế để ngăn chặn khói. Nó hoạt động dựa trên tín hiệu từ hệ thống báo cháy. Khi cảm biến khói được kích hoạt, van sẽ nhận tín hiệu và tự động đóng lại, ngăn khói độc lan truyền đến các khu vực khác của tòa nhà.
• Fire Smoke Damper (FSD/MFMSD – Van chặn lửa khói): Đây là loại van kết hợp cả hai chức năng trên, mang lại sự bảo vệ toàn diện nhất. FSD vừa có cầu chì nhiệt để đóng khi có lửa, vừa có bộ điều khiển điện tử để đóng khi có khói. Loại van này thường được sử dụng ở những vị trí quan trọng, nơi cần kiểm soát chặt chẽ cả lửa và khói để đảm bảo an toàn tối đa cho người và tài sản.

2. Phân biệt chức năng, ứng dụng của Fire damper, Smoke damper, Fire smoke damper trong thiết kế hệ thống HVAC 

Để hiểu và thiết kế chúng hợp lý, chúng ta cần phân biệt sự giống và khác nhau của Fire damper, Smoke damper, Fire smoke damper và cách lắp đặt chúng trong thực tế.

• Giống nhau 

Được sử dụng cho mục đích ngăn cháy lan/ khói.

Thường được lắp đặt trên đường ống gió xuyên các tường ngăn cháy/ khói trong dự án.

• Khác nhau 

Fire damper (FD) 

Fire damper (gọi tắt là van FD) hoạt động dựa trên sự ảnh hưởng của nhiệt độ gia tăng bên trong đường ống gió từ khu vực cháy. Khi nhiệt độ gia tăng sẽ làm chảy cầu chì bên trong van FD từ đó làm đóng cửa van, mục đích để ngăn cháy lan sang các khu vực khác trong tòa nhà.

Nhiệt độ cầu chì thường ở mức tối thiểu 72°C

Van FD là loại thường mở.

Các vị trí lắp đặt thường là ống gió xuyên tường ngăn cháy giữa các khu vực với nhau, vị trí ống gió vào hộp gen, ống gió xuyên sàn bê tông.

Ngoài ra chúng ta có thể tích hợp thêm bộ phận điều khiển điện 24V cho van gọi là Motorized fire damper (MFD) nhằm mục đích mở rộng khả năng điều khiển kết nối với các tín hiệu báo cháy hoặc kiểm soát qua hệ thống BMS tòa nhà cho việc đóng/ mở theo yêu cầu thiết kế.

Smoke damper (SD) 

Smoke damper (gọi tắt là van SD) có mục đích chính là nhận biết để đóng van ngăn khói.

Bên trong van sẽ có đầu dò khói giúp nhận biết khói bên trong ống gió và kích hoạt đóng van.

Tương tự MFD van ngăn khói SD thường được kết nối với bộ điều khiển tín hiệu 24V với tủ điều khiển.

Vị trí lắp của van SD khá giống FD tuy nhiên có 1 số vị trí khác thường thấy, điển hình nhất là trên đường ống gió tại vị trí trước quạt tạo áp/ cấp gió sự cố giúp nhận biết khói như hệ thống tạo áp cầu thang/ cấp gió tươi trong thiết kế kiểm soát khói. Chúng sẽ kích hoạt dừng quạt trong trường hợp đám cháy xảy ra gần vị trí lấy gió của quạt tạo áp/ cấp gió sự cố.

Fire Smoke Damper (FSD)/ Motorized Fire Smoke Damper (MSFD) 

Đây là kiểu van được kết hơp chức năng của van FD và cả van SD trong cùng 1 van.

Điều này có nghĩa là trong van có cầu chì nóng chảy/ thanh lương kim như van FD và có cảm biến khói như SD. Với việc tích hợp như vậy thì nếu có 1 trong 2 tác động của nhiệt hoặc khói thì van sẽ đóng lại hoặc mở trở lại.

Với kiểu van SFD có lắp thêm bộ điều khiển (MSFD) chúng hoạt động linh hoạt hơn trong việc điều khiển đóng/ mở và kết nối với các tín hiệu báo cháy hoặc hệ thống điều khiển trung tâm.

Đây cũng là loại van thường được chọn thiết kế hiện nay bởi khả năng bảo vệ cả nhiệt và khói.

3. Phương án thiết kế, lắp đặt Fire Damper, Fire Smoke Damper 

Đối với Fire Damper (FD), Fire Smoke Damper (FSD) thì vị trí lắp đặt và không gian tiếp cận để kiểm tra là rất quan trọng khi thiết kế. Bởi vì chúng không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống HVAC mà còn phải phù hợp với kỹ thuật kiểu kết cấu của tường/ sàn.

Hầu hết các van FSD kiểu đứng được lắp đặt dọc tại các tường ngăn cháy và không có gì phức tạp, nhưng đối với việc lắp đặt tại các sàn ngăn cháy thì phải cân nhắc đến việc chọn lựa FSD cho phù hợp.

Ở đây sẽ có 3 options cho vị trí xuyên sàn ngăn cháy lan, thường được cân nhắc sử dụng từ trước đến nay ở các dự án trong nước và nước ngoài.

Bản vẽ chi tiết lắp đặt van FSD kiểu đứng và kiểu ngang

Option 1: Van FSD lắp đứng kết hợp buồng thạch cao ngăn cháy

Đây là kiểu lắp đặt van FSD vertical (lắp đứng) rất phổ biến trước đây cho đến khi FSD horizontal (lắp ngang) được sản xuất và chấp thuận đưa vào sử dụng.

Tuy nhiên đây là kiểu lắp đặt tốn kém nhất vì buồng ngăn cháy chiếm khá nhiều không gian lắp đặt và ảnh hưởng các hệ thống ống gió nếu đi trong trần.

Bên cạnh đó kiểu lắp này đòi hỏi phải có công tác kiểm tra mức độ ngăn cháy của vật liệu thạch cao ngăn cháy đạt yêu cầu kỹ thuật.

Việc tiếp cận kiểm tra, bảo trì van FSD cũng khá khó khăn vì phải tiếp cận thông qua lỗ thăm trên trần laphong nên rất hạn chế không gian thao tác.

Do đó đa phần trong dự án người ta thường chọn các vị trí trục hộp gen gió để không ảnh hưởng không gian lắp đặt.

Option 2: Van FSD lắp tại sàn bê tông tại vị trí xuyên tầng 

Ở dạng lắp đặt này thì FSD phải là loại ngang (hozizontal), chúng được lắp ngay tại vị trí ống gió xuyên sàn bê tông.

Đây là kiểu lắp đặt được sử dụng thông thường nhất đối với vị trí xuyên sàn bởi kiểu lắp này ít tốn kém về chi phí buồng ngăn cháy như kiểu 1.

Chúng ta cũng cần lưu ý trong kiểu lắp này trong giai đoạn thiết kế phải kết hợp với các bộ phận kiến trúc, kết cấu để xác định vị trí xuyên sàn và bảo trì hợp lý.

Tại vị trí hộp gen xuyên sàn, các kỹ sư thiết kế sẽ kết hợp bộ phận kiến trúc để tạo cửa thăm (Access panel) tiếp cận kiểm tra, bảo trì van FSD sao cho thuận tiên nhất.

Option 3: Van FSD lắp tại sàn thạch cao ngăn cháy tại vị trí xuyên tầng 

Kiểu lắp đặt 3 này khá giống kiểu lắp đặt 2 nhưng ta dễ dàng nhận thấy sự khác biệt ở vị trí tiếp cận bảo trì cho van FSD đó là sàn laphong ngăn cháy không đủ cứng để chịu được trọng lượng nhân viên bảo trì.

Do đó sự tiếp cận bảo trì sẽ là từ dưới trần laphong lên thay vì tại trục hộp gen như kiểu lắp đặt 2 nên sẽ là khó khăn khi tiếp cận van FSD vì không gian trong trần thường chật hẹp.

Cũng khó khăn giống như ở option 1 khi lắp đặt kiểu này thì vật liệu thạch cao ngăn cháy phải được kiểm tra về độ chống cháy đạt yêu cầu.

4. Sơ đồ điều khiển Fire damper, Smoke damper, Fire smoke damper 

Sau đây là 1 số kiểu sơ đồ điều khiển cơ bản cho các loại van FD, SD, SFD kết nối với hệ thống báo cháy trung tâm (gọi tắt là FAS)

4.1 Fire Damper (FD) 

Đối với FD cơ bản dùng cho các đường ống thông gió thì việc đóng mở phụ thuộc vào nhiệt độ chảy của cầu chì trong van nên không cần điều khiển trừ khi có lắp thêm cơ cấu điện.

4.2 Smoke Damper (SD)

4.3 Fire Smoke Damper (FSD)

Với những thông tin mà Bảo Hưng cung cấp trên mong rằng sẽ hữu ích với bạn. Nếu bạn vẫn còn thắc mắc hay quan tâm tới dịch vụ thiết kế thi công hệ thống điều hòa, cấp khí tươi thì hãy đặt tư vấn online ngay nhé !

CÔNG TY TNHH ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN THƯƠNG MẠI BẢO HƯNG

Hotline: 08.1800.1588

Email: info@baohung.co

Chúng tôi luôn sẵn lòng phục vụ!