Cơ sở dữ liệu khi tính tải lạnh là một trong những dữ liệu hữu ích dành cho các kĩ sư thiết kế HVAC khi tính tải và ứng dụng phần mềm tính tải dựa trên tiêu chuẩn ASHRAE. Khi nói đến tính tải thì có rất nhiều thông số cần phải nhập. Thông số mà Bảo Hưng đề cập đến trong bài viết dưới đây cho các bạn là nhiệt hiện và nhiệt ẩn do người.

1. Cơ sở dữ liệu nhiệt hiện và nhiệt ẩn do người

Nhiệt hiện và nhiệt ẩn do người tỏa ra phụ thuộc vào trạng thái hoạt động trong từng hoàn cảnh khác nhau như: làm việc văn phòng, ngủ, ăn uống, nhảy múa, lao động chân tay…

Các cơ sở dữ liệu này giúp ích cho ta trong việc tính tải bằng công thức hay kể cả bằng phần mềm.

Hiện nay có rất nhiều phần mềm tính tải và thông dụng trong số đó là Trace700 và HAP. Các phần mềm này có tích hợp sẵn cơ sở dữ liệu nhiệt hiện, nhiệt ẩn của người theo từng trạng thái hoàn cảnh dựa vào tiêu chuẩn ASHRAE.

2. Bảng thông số nhiệt hiện và nhiệt ẩn do người tỏa ra theo từng trạng thái hoạt động theo ASHRAE Handbook 2017

Vậy dữ liệu nhiệt hiện, nhiệt ẩn mà phần mềm cho ta sử dụng dựa theo tiêu chuẩn ASHRAE cụ thể ở đâu, cập nhật mới nhất chưa ?

Để góp phần giải quyết thắc mắc đó Bảo Hưng cung cấp đến các bạn bảng thông số nhiệt hiện, nhiệt ẩn do người tỏa ra theo từng trạng thái hoạt động cập nhật mới nhất theo ASHRAE Handbook 2017.

3. Tầm quan trọng của cơ sở dữ liệu nhiệt hiện – nhiệt ẩn trong tính toán tải lạnh

Khi thiết kế hệ thống điều hòa không khí (HVAC), một trong những yếu tố bắt buộc phải xem xét là tổng tải nhiệt từ các nguồn sinh nhiệt trong không gian. Trong số đó, nhiệt do người tỏa ra là yếu tố chiếm tỷ lệ đáng kể, đặc biệt là ở các không gian có mật độ sử dụng cao như phòng họp, lớp học, rạp chiếu phim, nhà hàng, trung tâm hội nghị…

Cơ sở dữ liệu nhiệt hiện và nhiệt ẩn theo từng trạng thái hoạt động con người không chỉ là thông số tham khảo, mà còn là nền tảng quan trọng để:

• Xác định chính xác nhu cầu làm mát.

• Tối ưu hóa lựa chọn thiết bị.

• Tránh hiện tượng thiếu tải hoặc dư tải gây lãng phí năng lượng.

Không giống như các tải tĩnh như từ tường, trần, mái… tải do người sinh ra là tải động – thay đổi theo thời gian, mức độ hoạt động và mật độ người sử dụng. Điều này càng làm nổi bật vai trò của việc sử dụng cơ sở dữ liệu chuẩn hóa và cập nhật như từ ASHRAE Handbook 2017 trong quá trình thiết kế.

4. Phân biệt nhiệt hiện và nhiệt ẩn do người

• Nhiệt hiện (Sensible Heat) là phần nhiệt làm tăng nhiệt độ không khí xung quanh, có thể cảm nhận và đo đạc được bằng nhiệt kế.

• Nhiệt ẩn (Latent Heat) là phần nhiệt gây ra độ ẩm – sinh ra khi cơ thể bài tiết mồ hôi, hơi nước qua hô hấp. Loại nhiệt này không làm tăng nhiệt độ không khí trực tiếp, nhưng ảnh hưởng đến độ ẩm tương đối và cảm giác thoải mái của người sử dụng.

Việc thiết kế hệ thống HVAC không chỉ phải làm mát không khí (giảm nhiệt hiện) mà còn phải kiểm soát độ ẩm (giảm nhiệt ẩn) để đảm bảo sự thoải mái và sức khỏe cho người dùng.

5. Ứng dụng bảng dữ liệu nhiệt theo ASHRAE

Dưới đây là trích dẫn một phần bảng thông số nhiệt hiện và nhiệt ẩn do người tỏa ra từ ASHRAE Handbook 2017 để minh họa cho tính thực tiễn của dữ liệu:

Sử dụng bảng này, kỹ sư có thể tính tổng nhiệt sinh ra trong không gian theo công thức:

Tổng nhiệt hiện = N × Qsh
Tổng nhiệt ẩn = N × Qlh

Trong đó:

• N là số người trong không gian.

• Qsh là nhiệt hiện mỗi người.

• Qlh là nhiệt ẩn mỗi người.

Ví dụ: Với một phòng hội nghị 100 người, nếu hoạt động ở mức ngồi nghỉ (70W hiện + 45W ẩn), tổng nhiệt tỏa ra là:

• Nhiệt hiện: 100 × 70 = 7.000 W

• Nhiệt ẩn: 100 × 45 = 4.500 W

6. Tích hợp dữ liệu vào phần mềm và thực hành

Các phần mềm chuyên dụng như Trace700, HAP, hay EnergyPlus đều đã tích hợp sẵn bộ dữ liệu này. Khi kỹ sư khai báo số lượng người dùng và loại hoạt động, phần mềm tự động tính toán tải nhiệt sinh ra – từ đó tích hợp vào tổng tải lạnh cần xử lý. Tuy nhiên, để đảm bảo tính chính xác, kỹ sư nên kiểm tra và hiệu chỉnh dữ liệu đầu vào sao cho phù hợp với đặc điểm địa phương, mật độ sử dụng thực tế và thời gian hoạt động của không gian được điều hòa.

Đối với các trường hợp đặc biệt như phòng gym, nhà xưởng, hoặc khu vực giải trí, việc sử dụng các thông số mặc định có thể không chính xác. Trong những tình huống đó, cần điều chỉnh hệ số theo thực tế hoặc dựa trên hướng dẫn chi tiết từ ASHRAE.